Eerstelijns gezondheidszorg binnen defensie: de rol van het EGB

Het EGB

Binnen defensie speelt het EGB een cruciale rol in de zorg voor militairen en burgermedewerkers. Het EGB fungeert als het fundament van de medische zorg en is verantwoordelijk voor de eerstelijns gezondheidszorg onder niet-operationele omstandigheden. Deze zorg omvat onder andere de dienstverlening door huisartsen, fysiotherapeuten, arbodeskundigen en apothekers. Voor militairen die actief in dienst zijn, is de militair arts van het EGB het eerste aanspreekpunt bij gezondheidsklachten. Bij Dolderman Letselschade Advocaten (DLSA) begrijpen we hoe belangrijk het is dat deze zorg optimaal functioneert, vooral voor militairen die te maken hebben met psychische klachten zoals PTSS.

De rol van het EGB in de eerstelijnszorg

Het EGB heeft als voornaamste taak om zorg te bieden aan militairen en burgermedewerkers die onder defensie vallen. Voor actief dienende militairen vormt het EGB de eerste toegangspoort tot medische hulp. Wanneer een militair gezondheidsklachten ervaart, is de militair arts degene die de klachten bespreekt en bepaalt welke vervolgstappen nodig zijn. Dit kan variëren van behandeling door de militair arts zelf tot doorverwijzing naar gespecialiseerde hulpverleners, zoals psychologen, psychiaters of andere medisch specialisten.

De diensten van het EGB beperken zich niet tot lichamelijke klachten; ook psychische klachten vallen binnen het bereik van de eerstelijnszorg. Dit is van groot belang, aangezien militairen vaak worden blootgesteld aan stressvolle omstandigheden die hun mentale gezondheid kunnen aantasten. Denk hierbij aan de impact van zware trainingen, uitzendingen naar conflictgebieden en de nasleep van traumatische ervaringen. Het EGB speelt een sleutelrol in het signaleren van deze klachten en het bieden van passende ondersteuning.

Daarnaast is het EGB verantwoordelijk voor de verzuimbegeleiding van alle burgermedewerkers binnen defensie. Dit betekent dat het EGB niet alleen focust op militair personeel, maar ook een belangrijke functie vervult voor de bredere organisatie. Deze brede aanpak onderstreept het belang van het EGB als spil in de gezondheidszorg binnen defensie.

Het EGB bestaat uit verschillende medische zorg teams (MZT) verdeeld over de regio’s. Op een MZT zijn verschillende disciplines werkzaam, denk aan Algemeen Militair Artsen (AMA), (militaire) huis- en bedrijfsartsen, fysiotherapeuten, praktijkmanagers, (militair) verpleegkundigen en assistenten.

De verbinding tussen het EGB en PTSS

Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een veelvoorkomende aandoening onder militairen. De rol van het EGB bestaat uit het vroegtijdig herkennen en behandelen van deze aandoening. Het belang van deze rol kan niet genoeg benadrukt worden. PTSS kan zich ontwikkelen na blootstelling aan traumatische gebeurtenissen, zoals gewelddadige conflicten, levensbedreigende situaties of het verlies van collega’s. De symptomen van PTSS kunnen variëren van flashbacks en nachtmerries tot ernstige emotionele gevoelloosheid en verhoogde prikkelbaarheid.

De militair arts van het EGB is vaak degene die de eerste signalen van PTSS oppikt. Dit kan gebeuren tijdens een routinecontrole, maar ook wanneer een militair zich meldt met vage klachten zoals slapeloosheid, concentratieproblemen of lichamelijke spanningen. Het is essentieel dat deze signalen serieus worden genomen en dat de militair arts in staat is om tijdig door te verwijzen naar gespecialiseerde zorg. Een snelle en adequate aanpak kan namelijk het verschil maken tussen herstel en het chronisch worden van de klachten.

Ondanks de belangrijke rol van het EGB in de zorg voor militairen met PTSS, blijkt uit de praktijk dat er nog veel verbeterpunten zijn. Bij DLSA horen we regelmatig van militairen dat zij zich niet gehoord of serieus genomen voelen door hun arts of dat zij te maken krijgen met lange wachttijden voor gespecialiseerde zorg. Deze obstakels kunnen een effectieve behandeling in de weg staan en het herstelproces vertragen.

Uitdagingen binnen de zorgstructuur van het EGB

Hoewel het EGB een breed scala aan zorgdiensten biedt, zijn er ook uitdagingen die de effectiviteit van deze organisatie kunnen belemmeren. Een van de grootste problemen is het tekort aan personeel. Net als in de civiele gezondheidszorg kampt het EGB met een tekort aan artsen, fysiotherapeuten en andere zorgverleners. Dit kan leiden tot langere wachttijden en een hogere werkdruk voor het bestaande personeel, wat uiteindelijk ten koste kan gaan van de kwaliteit van de zorg.

Een ander knelpunt is de beperkte samenwerking tussen het EGB en externe zorginstellingen. Wanneer een militair met PTSS bijvoorbeeld wordt doorverwezen naar een civiele psycholoog of psychiater, is het van cruciaal belang dat er goede communicatie is tussen de verschillende behandelaars. In de praktijk blijkt dit echter vaak lastig te zijn, hetgeen kan leiden tot vertragingen in de behandeling of een gebrek aan continuïteit in de zorg.

Bovendien is er sprake van een zekere mate van bureaucratie binnen het EGB, wat het voor militairen moeilijk kan maken om snel de juiste hulp te krijgen. Dit geldt met name voor complexere klachten die meerdere disciplines vereisen, zoals PTSS in combinatie met fysieke klachten. Bij DLSA pleiten we daarom voor een efficiëntere en meer geïntegreerde aanpak binnen het EGB, waarbij de focus ligt op het bieden van toegankelijke en samenhangende zorg.